Barger-Oosterveld ‛van Barnar tot Barnar’

Barger-Oosterveld is een dorp in Zuidoost-Drenthe. Het ligt op een zandige uitloper van de Hondsrug, die vroeger uitmondde in het grote Bourtanger moeras. De geschiedenis van deze streek is vooral bekend door de vervening tussen halverwege de 19^e en halverwege de 20^e eeuw. Zowel over de veendorpen als over de zanddorpen is veel gepubliceerd. Alleen niet over  Barger-Oosterveld. Dat is namelijk een grensgeval tussen het zand en het veen.

Deze omgeving heeft al in heel vroege tijden bewoning gekend.  Dat bewijzen de vele prehistorische vondsten. Hier werd in 1957 één van de belangrijkste archeologische vondsten van Noordwest-Europa gedaan: een prehistorisch tempeltje.

Volgens een sage zou hier een stad gelegen hebben: ‘Barnar’. Het is twijfelachtig of dat waar is, maar het is een mooi verhaal om dit boek mee te beginnen. Daarna is lange tijd niets bekend van de lokale geschiedenis.  Wel weten we dat in de Middeleeuwen de boeren uit de streek gezamenlijk de meentgronden beheerden in een uitgestrekt, verlaten gebied: de  Bargermarke.  In het midden van de 19e eeuw vestigden zich bewoners op het gedeelte dat bekend stond onder de naam Oosterveld. Hun kleine gemeenschapje zou snel uitgroeien tot een dorp met een agrarisch karakter. Met de boerenbevolking  mengden zich echter gaandeweg veenarbeiders die achter de vervening aantrokken.

Dit boek beschrijft de eerste honderd jaren van Barger-Oosterveld in chronologische volgorde. Een eeuw waarin de plaatselijke geschiedenis niet los gezien kan worden van wat er in heel Nederland en met name in Zuidoost Drenthe gebeurde. Zo was bijvoorbeeld de opkomst van de vervening van grote invloed op het welvaren van de bewoners, of het nu veenarbeiders waren of boeren. En decennia later had de neergang ervan het tegengesteld effect. Ook de economische crisis in de jaren dertig liet zijn sporen na, net zoals niet lang daarna de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog. Pas rond de jaren vijftig van de 20^e eeuw was Barger-Oosterveld de ergste problemen te boven. Symbool van de vooruitgang werd de eerste naoorlogse groep nieuwbouwwoningen in het dorp: de wijk ‘Barnar’. Daarmee besluit het verhaal van dit boek.

In zijn relatief kort bestaan heeft het dorp Barger-Oosterveld heel verschillende periodes doorgemaakt. Desondanks heeft het geen roemruchte geschiedenis van grootse gebouwen en indrukwekkende persoonlijkheden of gebeurtenissen. Zijn geschiedenis is er een van gewone mensen in een gewoon dorp in Zuidoost-Drenthe.